بررسی وضعیت همه گیر شناسی بیماری سل در شهرستان اردبیل در سال های ۸۴-۱۳۸۱

زمینه و هدف: در تمام دنیا بیماری سل شایع ترین عامل عفونی کشنده بالغین است . بیماری سل در ترتیب و توالی بار جهانی بیماری ها در سال 1990 در رده هفتم بوده و پیش بینی می شود در سال 2020 هم در رده هفتم بار جهانی بیماری ها بر اساس شاخص daly (disability adjusted life years) باقی بماند. این در صورتی است که اغلب بیماری های عفونی در این ترتیب و توالی به رده های پائین تر سقوط می کنند. بیماری سل در هر منطقه بر اساس عوامل موثر جغرافیایی و اجتماعی الگوی خاصی دارد. شناخت این الگو در برنامه ریزی برای کنترل بیماری سل موثر بوده و می تواند مورد استفاده واقع شود. تعیین الگوی توزیع بیماران بر اساس سن، جنس، محل سکونت (شهری- روستایی)، نوع بیماری و نتیجه اسمیر خلط هدف مطالعه حاضر می باشد.روش کار: این مطالعه بصورت توصیفی مقطعی از نوع گذشته نگر بوده که بر روی 232 نفر از بیماران مسلول تحت درمان مرکز بهداشت شهرستان اردبیل در سال های 84-1381 انجام شده است. اطلاعات لازم از دفتر سل شهرستان و پرونده های موجود بیماران در مراکز درمانی جمع آوری گردید. این اطلاعات با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیلی در نرم افزارspss  آنالیز شدند.یافته ها: از کل بیماران 37/5% مرد و 65/5% زن بودند . همچنین از کل بیماران تعداد 86 نفر مسلول ریوی اسمیر مثبت، 44 نفر اسمیر منفی ریوی، 98 نفر خارج ریوی و 4 مورد را عود تشکیل می دادند.میانگین سنی بیماران 19/4 ± 42 و دامنه سنی 2 تا 86 سال بود. در مناطق شهری سل ریوی اسمیر مثبت و خارج ریوی و درمناطق روستایی سل ریوی اسمیر منفی و عود بیشتر مشاهده شدند. بیماری ریوی اسمیر مثبت با 59/3% ، ریوی اسمیر منفی با 59/1% و خارج ریوی با 67/3% در خانم ها شیوع بیشتری داشت و عود در دو جنس برابر بود.نتیجه گیری: نسبت بیماران مسلول ریوی اسمیر مثبت به کل موارد سل ریوی ثبت شده 66% است که با شاخص 65% اعلام شده در برنامه کنترل سل کشوری همخوانی دارد. نسبت موارد جدید سل ریوی اسمیر مثبت به موارد جدید سل ریوی اسمیر منفی و خارج ریوی 60% می باشد که با نسبت یک به یک مورد انتظار تفاوت دارد. درصد موارد عود 1/7% بود و درمقایسه با شاخص مورد انتظار در حدود 4% می توان نتیجه گرفت که نسبتا پایین بوده و این می تواند نشان از موفقیت اجرای راهکار dots (directly observed treatment short-corse) باشد.